Een aandeel is een waardepapier dat een aantal rechten met betrekking tot een vennootschap geeft. Alle aandeelhouders samen kunnen economisch gezien als eigenaren van de vennootschap worden beschouwd, hoewel ze dat strikt juridisch gezien niet zijn. Een aandeel geeft zeggenschap in de onderneming en men kan winstuitkeringen in de vorm van dividend ontvangen. Een aandeel kan verhandelbaar zijn op een effectenbeurs, maar dit is niet noodzakelijk.
Aandelen geven geen recht op een vaste uitkering zoals rente, zoals dit wel het geval is bij obligaties. Het rendement op aandelen bestaat uit twee onderdelen: eventuele waardestijging van het aandeel en het periodiek uit te keren deel van de winst van de onderneming, het dividend. De waardestijging van de aandelen door een oplopende aandelenprijs is onzeker en kan ook omslaan in verlies. Om het rendement van de waardestijging van de aandelen te realiseren moet men de aandelen eerst verkopen op de effectenbeurs. Het dividend is het bedrag dat een bedrijf aan zijn aandeelhouders uitkeert uit de in een jaar gerealiseerde winst. Het dividend is in de regel stabiel, maar niet gegarandeerd als de onderneming in moeilijke tijden terecht komt.
Hoewel aandelen geen vaste of nominale waarde hebben, kan men de oorspronkelijke waarde ervan op het document vermelden, doch dit heeft slechts een historische betekenis. Als deze waarde vermeld staat, vindt men deze terug in de rubriek “kapitaal” van de rekeningen van het bedrijf. Over het lange termijn rendement op aandelen gecorrigeerd voor inflatie bestaat veel debat. De Amerikaanse econoom Jeremy Siegel schat het gemiddelde historisch rendement op aandelen over de afgelopen 200 jaar op ongeveer 6,5 tot 7 procent na correctie van de inflatie.
Waarde van een aandeel
De waarde van een aandeel is in principe afhankelijk van de onderliggende onderneming. Uitgangspunt is in principe de nominale waarde van het aandeel, het bedrag waarvoor bij uitgifte voor het aandeel betaald moest worden, en dat in de statuten vermeld staat. De gezamenlijke nominale waarde van alle aandelen vormt het aandelenkapitaal, dat aanvankelijk ook de intrinsieke waarde en het eigen vermogen van de onderneming is. Wanneer de onderneming winst maakt neemt hiermee het eigen vermogen toe, en dus de waarde van de aandelen. Bovenop de nominale waarde ontstaat nu een agio. Behalve winsten die in de onderneming blijven, kan ook goodwill de waarde beïnvloeden. Negatieve invloed op de waarde hebben verliezen en dividenduitkeringen.
Wanneer het aandeel genoteerd is, zal regelmatig gehandeld worden in het aandeel, en zal de wet van vraag en aanbod gelden. De prijs van het aandeel, nu aangeduid als koers, is hierdoor vaak volatieler dan niet genoteerde aandelen. Gepubliceerde jaarcijfers, toekomstverwachtingen en berichtgeving over de onderneming (zowel positief als negatief) kunnen de koers (sterk) beïnvloeden. Het is zelfs mogelijk dat de waarde van het aandeel door een algeheel negatief sentiment worden beïnvloed, ook als de onderneming goed presteert.
Een hoge koers is in een beursonderneming in het belang van de directie, omdat ze hierop worden afgerekend. De beurs geeft hen als het ware publiekelijk een rapportcijfer voor hun functioneren. Bovendien krijgen zij meestal aandelenopties als een deel van hun beloning, die uiteraard pas waardevol zijn bij een hoge koers. Ook managers ontvangen vaak opties of aan de koers gerelateerde bonussen. Anderzijds is een lage koers gevaarlijk, omdat het een onderneming kwetsbaar maakt voor een overname. Meestal zal de overnemende partij bovendien het management zuiveren.
Categorieën van aandelen
– Aandelen aan toonder: zijn aandelen die op papier gedrukt zijn. Zij kunnen aan derden doorgegeven worden, met of zonder speciale administratieve procedures. Het bewijs van aandeelhouderschap is belichaamd in de drager, het papier.
– Aandelen op naam: in tegenstelling tot aandelen aan toonder is het aandeelhouderschap op naam niet afhankelijk van de lichamelijke drager. Gaat deze teniet, dan blijft de vennootschappelijke rechtsverhouding met de vennootschap intact.
– Aandelen met of zonder stemrecht: met stemrecht verlenen zij de aandeelhouder recht om deel te nemen aan de algemene vergadering aan de stemming en aan het bestuur.
– Preferente aandelen: geven vóór alle overige aandelen recht op een vast dividend. Het dividend is een vast percentage van de nominale waarde. Bij ontbinding van het bedrijf worden ze ook vóór de andere terugbetaald.
– Cumulatief preferente aandelen: zijn gelijk aan preferente aandelen, geven recht op een vast jaarlijks dividend, maar mocht het bedrijf een aantal jaren slecht draaien en wordt er geen dividend uitgekeerd, dan blijft het recht daarop bij deze aandelen bestaan.
– Aandelen met STRIP-VVPR: (typisch Belgische constructie). VVPR staat voor verlaagde voorheffing/précompte reduite. Het betreft typisch Belgische aandelen die na 1 januari 1994 werden gecreëerd om het kapitaal te helpen in het land te blijven.
– Aandelen die het kapitaal van de vennootschap niet vertegenwoordigen: Ook genoemd winstaandelen. Zij vertegenwoordigen niet het kapitaal van de onderneming en evenmin een materiële inbreng.
– Genoteerde aandelen: Alle aandelen op naam en aan toonder worden toegelaten tot notering, met als enige voorwaarde dat het kapitaal volgestort is.
– Bekijk de actuele aandeel koersen van AEX (Amsterdam)
– Bekijk de actuele aandeel koersen van BEL 20 (Belgie)
– Bekijk de actuele aandeel koersen van Dow Jones (New York)
– Bekijk de actuele aandeel koersen van CAC 40 (Parijs)
– Bekijk de actuele aandeel koersen van FTSE100 (Londen)