Een menstruatie is de bloeding die optreedt wanneer er geen bevruchting heeft plaatsgevonden. Tijdens de zwangerschap kan er dus per definitie geen menstruatie meer optreden.
Toch kan er met name in het begin van de zwangerschap best eens wat bloedverlies uit de schede zijn. Zolang je nog niet weet dat je zwanger bent, ligt het voor de hand dat zoiets per vergissing voor een ongesteldheid of menstruatie wordt versleten. Ben je al een paar weken over tijd, dan kan zo’n bloeding gemakkelijk voor een dreigende miskraam worden aangezien.
Er is een drietal momenten vroeg in de zwangerschap waarop enig licht en onschuldig bloedverlies uit de schede kan komen.
1. De zogeheten innestelingbloeding. Deze bloeding is het gevolg van het op de zesde of zevende dag na de bevruchting binnendringen van de jonge vrucht in het baarmoederslijmvlies (zie vraag 19). Hierbij kan een klein beetje bloed vrijkomen. Een innestelingbloeding valt een week voordat de ‘echte’ menstruatie had moeten komen (maar omdat je zwanger bent, blijft die menstruatie natuurlijk weg).
2. De zogenoemde pseudomenstruatie, die optreedt op het moment dat de ‘echte’ menstruatie had moeten komen. Ook in dit geval is het bloedverlies veel korter en lichter dan je normaal van een menstruatie gewend bent. Een pseudomenstruatie vindt zijn oorzaak in het feit dat de jonge vrucht in het begin van de zwangerschap soms nog niet in staat is om voldoende van het zwangerschapshormoon HCG te produceren om je lichaam van het bestaan van de zwangerschap op de hoogte te brengen. De vorming van hormonen in de eierstok neemt dan (zoals gewoonlijk aan het einde van de menstruele cyclus) af en een voorzichtig begin van afstoting van baarmoederslijmvlies is daar het gevolg van. Maar kort daarop is de productie van HCG door de vrucht alsnog voldoende opgevoerd om de eierstok te laten weten dat er een zwangerschap bestaat. De bloeding stopt dan bijna meteen. Omdat deze bloeding valt op de dag dat de ‘echte’ menstruatie had moeten komen, spreekt men van een pseudomenstruatie. Zo’n pseudomenstruatie is duidelijk anders dan een echte. De bloeding duurt korter dan gewoonlijk en ook de hoeveelheid bloed die je verliest, is veel kleiner dan je gewend bent.
Voor het uitrekenen van de datum dat je vermoedelijk zult bevallen, mag je niet van deze pseudomenstruatie uitgaan, want dan kom je vier weken te laat uit. De echte, laatste menstruatie is immers vier weken tevoren geweest.
3. Een kleine bloeding die optreedt op het moment dat je al zo’n vier weken over tijd bent. Het zou dan voor de tweede maal zijn, dat je menstruatie wegblijft. Het eventueel ontstaan van dit bloedinkje wordt veroorzaakt doordat de eierstokken omstreeks die tijd langzaam ophouden met de verhoogde productie van vrouwelijke hormonen. De placenta (moederkoek) hoort die taak dan over te nemen. In een enkel geval stoppen de eierstokken te snel en is de placenta nog niet helemaal gereed voor die nieuwe taak. Enig bloedverlies kan daarvan het gevolg zijn.
Bloedverlies buiten de periodes dat je anders je ongesteldheid had moeten krijgen, heeft meestal heel andere oorzaken. En dat behoeft beslist niet meteen op een miskraam te duiden.