Sterren herkennen

Wanneer u in een heldere nacht, buiten het licht van straatlantaarns en huizen, naar de sterrenhemel kijkt, zult u ongetwijfeld ook onder de indruk raken, net als de mensen van ver voor onze jaartelling. Sterren hebben mensen altijd gefascineerd. Bepaalde heldere sterren vormen duidelijke groepen aan de hemel, ondanks het feit dat ze onderling vaak miljarden kilometers van elkaar verwijderd zijn.

Deze groepen noemen we sterrenbeelden. Al in de Oudheid kregen deze sterrenbeelden namen, al of niet naar de vorm die men erin dacht te herkennen, en wel van dieren, mythologische figuren of voorwerpen. Op oude sterrenkaarten staan deze ‘naamgevers’ er vaak bij afgebeeld. Wie de sterrenbeelden aan de hemel bekijkt, zal echter zonder hulp geen beer herkennen in de Grote Beer of de Kleine Beer en ook Cassiopeia heeft niets weg van de gelijknamige mythologische koningin.
De Grieken noemden de Grote Beer ook wel Hamaxa, ‘wagen’ betekent, en daar lijkt het sterrenbeeld inderdaad wel meer op. Ook de Amerikaanse naam The Big Dipper (‘de Grote Pollepel’) is toepasselijker. Met behulp van de Grote Beer is tamelijk gemakkelijk de Poolster te vinden; deze zeer heldere ster ligt namelijk op de denkbeeldige lijn die men kan trekken door de twee buitenste sterren van de Grote Beer. De tekening geeft aan hoe de Kleine Beer en het sterrenbeeld Cassiopeia (heeft de vorm van een W) er aan de hemel uitzien.