Vakantie in Bodrum

Wat nu Bodrum heet, werd in de Oudheid Halikarnassos genoemd, een Grieks-Helleense stad. Hier stond ooit een van de 7 wereldwonderen, het graf van Mausolos. De moderne badstad ligt in een prachtige baai met in het midden de imposante Middeleeuwse burcht. Hier verveelt men zich nooit : Bodrum bruist van de activiteit, zowel overdag als ‘s nachts, en staat bekend als de stad met het meest swingende nachtleven in Turkije.

Historisch belangrijk is de stad alleen al omdat hier de Griekse schrijver Herodotos geboren werd. In deze charmante badplaats aan het zuiden van de Egeïsche kust hangt een vrolijke ongedwongen sfeer, die een beetje doet denken aan de Franse Riviera. Bodrum heeft een bevolking van ongeveer 20.000 inwoners en ligt tegenover het Griekse eiland Kos. Het stadje wordt terecht beschouwd als behorende tot de mooiste vakantieplaatsen in Turkije. Men ziet er kleine, op terrassen gebouwde witgekalkte huizen tegen de heuvel, leuke straatjes boven een prachtige baai, een schilderachtig haventje en een moderne jachthaven waar talrijke jachten en vissersboten voor een enorm kruisridderkasteel liggen afgemeerd.

Dit kasteel, de St. Petersburcht dateert uit de 15e eeuw en heeft tevens een interessant museum.
Men kan er rustig kuieren langs de wandelpromenade terwijl elegante jachtboten aanmeren in de jachthaven. Even buiten de stad kan men in de rustige, heldere en warme zee zwemmen of al duikend de koraalriffen en onderzeese grotten ontdekken.

Geschiedenis van Bodrum

De beschutte haven en de vruchtbare omgeving trokken al rond 1000 v. Chr. Dorische kolonisten naar de zuidzijde van het schiereiland van Bodrum. Het plaatsje ontwikkelde zich onder de heerschappij van verschillende Griekse bevolkingsgroepen tot een bloeiende handelsstad, die grote culturele betekenis kreeg, toen Herodotus (484-420 v. Chr.), de vader van de geschiedschrijving, hier zijn werken schreef. In een onderhoudende stijl beschreef deze geleerde in Ionisch Grieks de geschiedenis van onder meer Egypte, Lydië en Perzië. waarbij hij zich als eerste niet beperkte tot het geven van een chronologische opsomming, maar verbanden legde tussen het verleden van de verschillende volken.
In de Oudheid verrees in Bodrum één van de zeven wereldwonderen. Nadat de stad in de 5e eeuw in handen was gevallen van de Perzen, werd het gebied als een machtige vazalstaat geregeerd door de satrapen (stadhouders) van Carië. Deze vorsten waren naar oud gebruik gehuwd met hun zusters. Deze vrouwen speelden in het Carische staatsbestel zo’n belangrijke rol dat zij bijna net zo veel macht bezaten als hun echtgenoten. De beroemdste vorst van de Cariërs was koning Mausolos (377-353). In samenwerking met zijn vrouw Artemisia liet hij de hoofdstad van zijn rijk naar Grieks voorbeeld voorzien van paleizen, tempels, stadsmuren en havens. Na zijn dood gaf zijn weduwe opdracht tot de bouw van een groots grafmonument voor haar man. Dit wereldwonder wist zo veel bewondering te oogsten dat het zich als ‘mausoleum’ heeft ontwikkeld tot een soortnaam voor alle monumentale praalgraven.
De naam Bodrum (letterlijk ‘Kelder’) heeft naar alle waarschijnlijkheid betrekking op het indrukwekkende slot dat de kruisridders van de Maltezer Orde in de 15e eeuw bouwden op een schiereiland in de baai. Vanaf het eiland Rhodos veroverden de ridders van deze door Godfried van Bouillon gestichte orde (ook bekend als ‘Johannieter Orde’) de stad in 1402. Lang hebben de ridders niet geprofiteerd van hun bouwnijver: in 1523 kon het aan Petrus gewijde slot zonder strijd worden ingenomen door de Osmanen. De kazematten maakten bij het binnentrekken zo veel indruk op de Turken dat ze de stad vernoemden naar deze zwaar versterkte gewelven.

Omgeving van Bodrum

De aantrekkelijkste manier om de omgeving van Bodrum te verkennen is het maken van een tocht met één van de vele jachten die liggen afgemeerd in de haven. Wandelend langs het water zult u ongetwijfeld diverse keren worden aangesproken door iemand die u aan boord wil lokken voor een rondvaart. Vergelijk de op borden voor de boten geschreven prijzen voordat u een keuze maakt; u krijgt soms onderweg de gelegenheid om te zwemmen en te duiken, er zijn ook tochten met een soort varende disco en vaak zijn ook een of meer maaltijden bij de prijs inbe- grepen. Vanuit de haven vertrekt een paar keer per week een ferry naar het Griekse eiland Kos. Daarnaast zijn er dagelijks bootdiensten naar de ruïnes van Knidos. Ook enkele jachten bieden excursies aan naar deze havenstad uit de Oudheid, die ligt op de plaats waar de Middellandse Zee overgaat in de Egeïsche Zee. Ook kunt u er een boot vinden die naar de plaatsen Datça en Marmaris aan de Middelandse-Zee- kust vaart.
Hoewel Bodrum in een uithoek van het land ligt, zijn er vanuit het busstation ten noorden van het kruisridderslot toch goede verbindingen met vrijwel alle grote steden. Ook de dichtstbijzijnde luchthavens (Bodrum/Milas, Dalaman en Izmir) zijn goed bereikbaar. Het nieuwe vliegveld van Bodrum/Milas ligt bij Güllük, ongeveer halverwege deze twee plaatsen.
Wat minder frequent rijden minibusjes naar de vele toeristenplaatsjes in de omgeving. Het 18 km ten zuidwesten van Bodrum gelegen Turgutreis is een voorbeeld van zo’n toeristenoord. Dit grote dorp, dat is genoemd naar de beroemde admiraal Turgut Reis (uit het leger van Süleyrnan de Grote), heeft een aantrekkelijk strand en enkele goede hotels. Güllük (25 km naar het westen) is ook zo’n plaatsje met een goed strand. Bij dit dorp liggen op een klein eilandje de resten van het oude Mindos, waarvan sommige gedeeltelijk onder water. De over zee uitkijkende eethuisjes in Turgutreis en Gümülük strijden om de titel ‘mooiste zonsondergang ter wereld’.

Bezienwaardigheden in Bodrum

Het toeristische leven is volledig geconcentreerd rond de grote jachthaven. Daar bevinden zich tientallen restaurants en souvenirwinkels en ligt ook de grootste attractie van Bodrum. Dit kruisridderslot kunt u onmogelijk over het hoofd zien. Het hele stadsbeeld wordt beheerst door het tussen 1402 en 1437 gebouwde monument. De burcht geeft niet alleen een goede indruk van de verdedigingswerken die door de kruisridders werden gebouwd, in het complex zijn ook enkele interessante musea ondergebracht. Het slot werd pas ruim een eeuw na de laatste Kruistocht gebouwd door de nazaten van rooms-katholieke ridders van Duitse afkomst die zich hadden gevestigd op het Griekse eiland Rhodos. Toen de Mongolen Turkije binnendrongen, zagen zij de kans schoon om op het vasteland een steunpunt in te richten. Hun burcht werd aanvankelijk door de Osmanen gedoogd als een ‘Frankische enclave’, maar onder Süleyman de Grote werd hij toch in bezit genomen. De Turken gebruikten de vesting nog tot in WO I, toen Franse granaten grote gaten sloegen in de zware muren.
De twee ingangen van het kruisridderslot liggen bij de kazematten. Zodra u het complex bent binnengelopen, gaat u een trap op naar de top van de massieve buitenmuur, die gedeeltelijk werd gebouwd met stenen van het mausoleum. Over een smalle muur in de slotgracht komt u terecht in het centrale deel waar in de gotische kapel één van de drie interessante tentoonstellingen is ingericht met voorbeelden van onderwaterarcheologie. Heel wat zwaar beladen kustvaarders zijn bij slecht weer gezonken in de niet altijd even vredige wateren rond Bodrum. Na vele eeuwen is hun lading in de afgelopen decennia boven water gebracht door enkele grootschalige duikexpedities. In het voormalige kerkje zijn voorwerpen te zien die in de Bronstijd door schepen werden vervoerd, de oudste onderwatervondsten van Turkije. Heel bijzonder is de collectie glas die in de scheepswrakken is gevonden. Om deze vondsten te beschermen is de boven de kapel gelegen zaal met dit glaswerk geheel geblindeerd; de kruiken en potten zijn zichtbaar door een feeërieke verlichting. Er staat ook een levensgroot beeld van een Romeinse senator zonder hoofd.
U bent inmiddels aangekomen in het hoogste deel van de burcht. In dit gebouw, waaruit de Italiaanse en de Franse toren oprijzen, zijn nog meer vondsten uit scheepswrakken te zien. U kunt daar ook een indruk krijgen van de werkwijze van de duikers. Bij de expeditie van 1967 gebruikte men zelfs een onderwatertelefooncel. Toen werd op een diepte van zo’n 50 m het wrak aangetroffen van een Arabisch schip uit de 7e eeuw. Aan de hand van afdrukken in de zeebodem is een reconstructie gemaakt van een Byzantijns schip uit de 4e eeuw. Ook is een kamer ingericht met de kostbare vondsten uit een ‘prinsessengraf dat werd aangetroffen in het centrum van Bodrum. Langs de Engelse toren in de uiterste zuidoosthoek (met een kleine tentoonstelling over het dagelijks leven van de kruisridders) loopt u over twee binnenplaatsen naar de slangentoren. Daar kunt u zien hoe de amfora’s werden bewaard. Van de slangen toren loopt u weer terug naar de ingang.
Van het Halikarnassos van koning Mausolos is maar weinig bewaard gebleven. Het boven de westzijde van de haven gelegen theater uit die tijd is volledig gerestaureerd. U heeft daarvandaan een schitterend uitzicht op het knusse centrum van de stad. Boven het theater ziet u enkele in de rotsen uitgehouwen grafkamers liggen. De resten van de Mindospoort, een oude toegang tot de stad, staan in het uiterste westen van de stad. Het mausoleum stond op een plaats ten noorden van de jachthaven. U kunt die plek bereiken door van de boulevard naar het noorden te wandelen en vervolgens linksaf de weg naar Turgutreis in te slaan. U ziet op de plaats van het wereldwonder nu nog de fundamenten van groen zandsteen en een reconstructie van het oorspronkelijke bouwwerk. Het 46 m hoge mausoleum, dat een grondvlak had van 33 bij 37 m, was een schepping van de architect Pytheos. Enkele fraaie reliëfs en beelden die deel uit- maakten van het praalgraf, zijn in de 1ge eeuw overgebracht naar het British Museum in Londen. Gelukkig zijn enkele afgietsels van de originelen en enkele originele recente vondsten op de oorspronkelijke plaats te bewonderen.