De meeste gerechtelijke procedures beginnen met een dagvaarding. Dit is een officieel, geschreven stuk, dat door een openbaar ambtenaar (deurwaarder) aan de gedaagde wordt overhandigd.
Een dagvaarding moet aan een aantal eisen voldoen. Zo moet erin staan voor welke rechter de gedaagde moet verschijnen en ook wanneer en waar. Verder staat erin vermeld wat de eiser van de gedaagde wil. Bij rechtbank en gerechtshof kan men niet zelf optreden, maar moet men zich door een procureur laten vertegenwoordigen, die ook in de dagvaarding moet worden genoemd.
Gaat het om een strafrechtelijke zaak, dan gaat de dagvaarding uit van de officier van justitie. Ook hierin staan weer waar en wanneer de verdachte voor welke rechter moet verschijnen. Vermeld is van welk strafbaar feit men wordt verdacht en ook welke getuigen of deskundigen door de officier van justitie zullen worden opgeroepen. Ten slotte staat in de dagvaarding dat de verdachte de hulp kan inroepen van een advocaat. Een onbemiddelde verdachte hoeft deze niet zelf te betalen; dat doet de overheid voor hem.