Keuze en gebruik van het juiste type handzaag

Voor een goede werking moet elk type handzaag scherp zijn en dienen de tanden ‘gezet’ te zijn, d.w.z. aan beide zijden van het zaagblad iets naar buiten steken. De zaagsnede wordt daardoor iets breder dan het zaagblad, dat daardoor niet kan vastlopen. Laat een zaagblad regelmatig slijpen en zetten, of doe dat zelf met een slijpen zetset (gebruiksaanwijzing wordt bijgeleverd). De bladen van decoupeeren metaalzagen worden niet geslepen; vervang ze als ze bot zijn. Onderhoud zaagbladen goed en voorkom roestvorming.
Een afkortzaag is bedoeld voor het zagen dwars op de draad van het hout. De tanden ervan zijn, om en om, in tegenovergestelde richting geslepen. Zoals bij alle zaagtypen zaagt de afkortzaag fijner (en langzamer) naarmate ze meer tanden per inch heeft. Voor algemeen gebruik volstaat een zaagblad met 8 tot 10 tanden per inch.

Houd een aftortzaag vast zoals een pistool, met de wijsvinger gestrekt in de richting van het zaagblad. Begin een zaagsnede door het blad een of twee keer naar u toe te trekken. Gebruik daarbij de duim als geleider (aan de afvalkant van het hout en niet op de zaaglijn zelf). Is er zo een kleine gleuf gemaakt,zaag dan in een hoek van 45″ in benedenwaartse richting. Doe dat ontspannen; laat de zaag het werk doen. Gebruik het gehele zaagblad en laat de neerwaartse druk uit de schouder komen, niet uit de elleboog. Oefen geen enkele druk uit bij het naar boven halen van de zaag. Als de zaagsnede het einde nadert, ondersteun dan met de vrije hand het afte zagen gedeelte van het werkstuk.

Een schulpzaag zaagt met de draad van het hout mee. Ze heeft doorgaans 5 tot 7 tanden per inch, en die zijn zo geslepen dat ze werken als kleine beiteltjes. De zaagtechniek is gelijk aan die voor de aftortzaag, zij het dat de zaag in een iets steilere hoek wordt gehouden (60″). Tegenwoordig worden veelal zagen met een zogenaamde universele vertanding gebruikt, die voor het zagen in beide draadrichtingen geschikt zijn.

Ondersteun een plank bij het zagen met de draad mee door twee zaagbokken en laat het uiteinde ongeveer 30 cm uitsteken. Zaag over die afstand in en verleg dan de plank, zodat nu een van de bokken het al ingezaagde eind ondersteunt. Zaag dan verder tot de zaag de andere bok heeft bereikt. Verleg de plank dan en zaag het laatste stuk door. Bij lange planken is misschien een derde bok nodig om doorbuigen van het hout te voorkomen. Een plank die met klemmen langs de zaaglijn is vastgezet, maakt het leiden van de zaag gemakkelijker. Als het zaagblad klemt, zet dan een houten wig in de reeds gemaakte zaagsnede.

Een kapzaag is een korte, rechte aikortzaag met 12 tot 16 tanden per inch en, ter versteviging, een kap op de bovenzijde van het zaagblad. Ze is ontworpen voor precisiewerk en wordt gewoonlijk gebruikt in combinatie met een verstekbak. Gebruik bij het zagen uit de vrije hand een haaks blok hout om een vertikale zaagsnede te krijgen. Klem het zodanig op het werkstuk vast, dat een van de randen langs de zaaglijn loopt en gebruik het dan als geleider.

Een decoupeerzaag, bestemd voor het zagen van gebogen lijnen in hout en kunststof, bestaat uit een metalen beugel waartussen een smal, fijngetand zaagblad is gespannen. De zaagtanden moeten in de richting van de handgreep wijzen. Zaag uitsluitend tijdens de benedenwaartse slag. Gebruik beide handen (een aan de handgreep, een op de beugel) en houd het zaagblad onder spanning, zodat het niet buigt of breekt. Als de beugel in de weg komt te zitten, draai het zaagblad dan, al zagend, heel voorzichtig in het werkstuk om. Let op dat het blad niet verbuigt.

Een schrobzaag is bedoeld voor het zagen van gaten. Boor eerst gaatjes op de hoeken van het uit te zagen gedeelte; zaag vervolgens van gat naar gat langs een uitgezette zaaglijn.

Een metaalzaag is bestemd voor het zagen van metaal, kunststof pijp en dergelijke. Kies voor elk karwei het juiste zaagblad: er moeten minstens twee tanden op het te verzagen oppervlak rusten. De tanden van het zaagblad moeten naar voren zijn gericht. Hanteer de zaag zoals beschreven bij de afkortzaag, maar gebruik nu beide handen.

Het maken van een zaagsnedebegin gaat vaak het gemakkelijkst met een (driehoekige) vijl. Zeer dun materiaal is het gemakkelijkst te zagen als het tussen twee stukjes afvalhout wordt geklemd. Voor het zagen van bochten zijn er zaagbladen die bezet zijn met fijne wolfraamkorreltjes. Hiermee kunnen ook keramische tegels worden gezaagd.