Manhattan; de oudste en meest prestigieuze van de vijf Newyorkse boroughs, is voor vrijwel alle functies van de metropool het zenuwcentrum.
De eerste Europese kolonisten, Hollanders, vestigen zich in 1613 op de zuidpunt van het schiereiland. Deze’ pioniers kopen het in 1626 voor 60 gulden van de Indianen, maar moeten het tijdens een van de Hollands-Engelse oorlogen prijsgeven aan de Engelse vloot. Op 18 augustus 1664 wordt Nieuw Amsterdam (1000 inwoners) ter ere van de hertog van York, een broer van de koning, tot New Vork omgedoopt. De bonthandel maakt het kleine stadje welvarend en het inwonertal stijgt van 7000 in 1700 tot 33000 in 1790. Een houten afrastering, op de plaats van het huidige Wall Street, beschermt de nederzetting tegen de Indianen, en van daaruit leidt een brede weg, Broadway, naar het noorden.
Met een opmerkelijk vooruitziende blik besluit het stadsbestuur in 1807 het nog onbewoonde deel van het schiereiland in kavels te verdelen, waardoor het karakteristieke dambordsysteem ontstaat, met zijn kaarsrechte ‘Avenues’ in noord-zuid richting, die in een hoek van 90. gekruist worden door de oost-west georiënteerde ‘Streets’, en met Broadway, ten slotte, dat daar diagonaal doorheen loopt. In het midden heeft men een grote rechthoek uitgespaard, Central Park, de enige plek waar de natuur intact is gebleven, tussen de 5de en 8ste avenue en de 59ste en 110de straat.
In de 19de eeuw doet zich een ware bevolkingsexplosie voor, veroorzaakt door de toestroom van Europese immigranten, die zich in groten getale in de buurt van de haven vestigen: in het westen langs de Hudson (West Side) en in het oosten langs de East River (East Side). De uit het zuiden van de Verenigde Staten afkomstige zwarten worden opeengepakt in de wijk HarIem.
Het kleine schiereiland krijgt weldra met plaatsgebrek te kampen, zodat men de huizen steeds hoger gaat bouwen. Het tijdperk van de wolkenkrabbers begint aan het eind van de 19de eeuw: het Woolworth Building (1913) bereikt 238 m, het Empire State Building (1931) 380 m, de tweelingtoren van het World Trade Center (1973), met 110 etages elk, 412 m. De grootste dichtheid aan wolkenkrabbers treft men aan rond Central Park en op de zuidpunt van het schiereiland (Downtown).
Het aantal inwoners van Manhattan daalt (minder dan 1500000 inwoners), naarmate er meer woonhuizen in kantoorpanden veranderd worden. Om de 2 miljoen werkplekken te bezetten, stromen de employés dagelijks toe vanuit de verre voorsteden en de andere boroughs. Het spitsuur zorgt voor grote verkeersproblemen, met name bij de bruggen en tunnels die Manhattan met de rest van de agglomeratie verbinden.
De onderlinge verschillen per stadsdeel zijn enorm. Downtown is de zakenwijk, met Wall Street, waar de grootste effectenbeurs van de wereld staat (er worden jaarlijks 14 miljard aandelen en obligaties verhandeld), en met de vele banken, import-exportfirma’s, directiekantoren van ondernemingen en de douane. Greenwich Village is de artiestenwijk, op Broadway vindt men de theaters, op Fifth Avenue de luxewinkels, op Madison Avenue de reclamebureaus, in het RockefelIer Center de media, rond Central Park de sjieke appartementen en de musea, in de West en East Side de naaiateliers, opslagplaatsen en woonhuizen van de Portoricanen en, helemaal in het noorden, de Columbia-universiteit, het Cloisters Museum en de negerwijk Harlem met zijn talrijke, arme bevolking.
Het wegtrekken van de industrie en de sterk teruglopende bedrijvigheid van de haven hebben tot gevolg dat de werkgelegenheid in Manhattan zich steeds verder beperkt tot de tertiaire sector.